Kerk Groesbeek

Uitbreiding monumentaal kerkgebouw

Opdrachtgever Protestantse Gemeente te Groesbeek
Ontwerp Finbarr McComb / Pieter Sprangers (Groosman)
Jaar start ontwerp 2010, oplevering eind 2014
Aannemer Cuppens + zn
Constructeur ATKO
Advies kosten & techniek Koopmanschap
Fotografie René de Wit / Finbarr McComb

In de uitbreiding is het oude kerkgebouw nog sterk voelbaar dankzij de combinatie van oud en nieuw

Een kerk kan méér zijn dan alleen een plek om op zondag samen te komen. Volle kerkbanken zijn niet meer vanzelfsprekend, zonder verandering is de toekomst onzeker. Door zich te openen naar haar omgeving en ruimte te bieden aan andere activiteiten kan de kerk plek midden in de maatschappij behouden. Om dit waar te kunnen maken moet het gebouw zich aanpassen aan de nieuwe tijd.

Voor zowel haar leden als voor de omgeving is de kerk een waardevol gebouw. De Protestantse Kerk in Groesbeek heeft een belangrijke plaats in het dorp, gelegen op de plek waar het zijn oorsprong vindt. Het gebouw is beeldbepalend voor de kern van het dorp, het is een monument met een bewogen geschiedenis die teruggaat tot de 11e eeuw. Het is, kortom, niet iets wat lichtvoetig veranderd kan worden.

Plattegrond van het kerkgebouw met aanduiding van de verschillende archeologische lagen, 11e t/m 21e eeuw

Het interieur van de kerkzaal is volledig intact gebleven. De sierlijke lichte ramen vormden een belangrijke inspiratie voor de architectuur van de uitbreiding.

De uitbreiding kan werken als een zelfstandig gebouw met eigen entree

Al in een vroeg stadium zijn alle partijen bij het ontwerp betrokken: de kerk - zowel het bestuur als de leden, omwonenden, de gemeente, de provinciale welstandscommissie en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Alle opties zijn in de breedte besproken, zodat iedereen ook werkelijk iets heeft kunnen inbrengen. Van de oorspronkelijke zes opties voor uitbreiding zijn er eerst vier, toen twee en uiteindelijk één ontwerp uitgewerkt. Dankzij veelvuldig overleg kon iedereen goed tussentijds bijsturen.

De nieuwe rol van de kerk krijgt gestalte in een transparant, licht paviljoen. Het is bescheiden van hoogte, om het zicht op te kerk te behouden en van binnenuit haast onzichtbaar te zijn. Dankzij het vele glas is het uitnodigend, terwijl er van binnenuit volop zicht op het landschap ontstaat. De uitbreiding heeft een geheel eigen karakter gekregen, passend bij de nieuwe stap die de kerk zet in haar geschiedenis.

Doorgang van nieuw naar oud

Juist de verbondenheid tussen oud en nieuw is een belangrijk aspect in het ontwerp. De multifunctionele hoofdruimte staat in directe verbinding met de kerk zelf, die met haar zware metselwerk hier goed voelbaar is. Een eigen entree zorgt dat de uitbreiding zowel zelfstandig als in combinatie met de kerk gebruikt kan worden. De moderne faciliteiten zijn compact in een hoek geplaatst en storen niet. Door het nieuwe gebouw zorgvuldig in te passen naast het bestaande gebouw voegt het zich naadloos op zijn plek.

Dwarsdoorsnede over de kerk en de uitbreiding

De uitbreiding is zo geconstrueerd dat zij in de praktijk niet zichtbaar is vanuit de kerkzaal. Het vrije uitzicht door de kerkramen richting de hemel blijft zo in stand. Ook de bouwkundige aansluitingen aan het monument zijn tot het minimale beperkt. Slechts één boog is opengebroken om direct contact mogelijk te maken. Deze verbinding is uiteraard volstrekt gelijkvloers uitgevoerd.